Światło w fotografii jest najważniejsze” – tak piszą w książkach, na blogach fotograficznych, w różnych poradnikach. Jednak światło samo w sobie po prostu doświetla scenę. Żeby uzyskać konkretny efekt, jak na przykład podkreślenie typu powierzchni, nadanie głębi lub kształtu, światło trzeba zmodyfikować. Pod hasłem ”pracuj nad światłem” nie kryje się bezpośrednio źródło światła, lecz sposoby jego modyfikacji. W studyjnej fotografii znajdziemy wiele modyfikatorów, które pomagają osiągnąć zaplanowany efekt. W tym tekście opowiem o kilku, których używam sama i z którymi miałam doświadczenie, opiszę jak modyfikują światło i jaki dają efekt.

Jakie modyfikatory światła są niezbędne w studio?

Odpowiedz sobie najpierw na pytanie jaki rodzaj fotografii wykonujesz w swoim studio i co najczęściej fotografujesz. Jeśli jesteś zupełnie początkujący/ca, to polecam poczytać ten artykuł. Ja zajmuję się fotografią reklamową i kreatywną produktową, najczęściej fotografuję nieduże przedmioty, które wymagają świetnej prezentacji. Jak większość zaczynałam od jednej lampy błyskowej i jednego softboxa. Dzisiaj moja kolekcja modyfikatorów powiększyła się na tyle ile wymagał tego mój rozwój i pozwalały warunki. Nie jestem zwolenniczką podejścia, że sprzęt nie jest ważny, ponieważ bez niego nie da się realizować wielu pomysłów, rozwijać się i próbować nowe.

A teraz o modyfikatorach.

Softboxy, stripboxy i oktaboxy

Te modyfikatory światła mają podobną konstrukcje, jednak różnią się wymiarami i kształtem, co wpływa na efekt końcowy. W fotografii produktowej i reklamowej przy małych przedmiotach podstawowym i najbardziej uniwersalnym modyfikatorem jest prostokątny softbox. Osobiście używam Quadralite 60×90. Softboxy zapewniają w miarę miękkie oświetlenie, czyli cienie na zdjęciach nie będą miały ostrych krawędzi. Przy poprawnym ustawieniu softboxa i skorzystaniu z panelu odbijającego światła, można doświetlić scenę i tło za pomocą jednej lampy.

Konstrukcja softboxu polega na tym, że światło od lampy błyskowej odbija się od wewnętrznych ścianek ”boxu” i wychodzi na zewnątrz przepuszczone przez jedną lub dwie warstwy materiału dyfuzyjnego. To powoduje, że fale światła są bardziej uporządkowane i ukierunkowane, niż bez modyfikatora, ale jednak światło pozostaje miękkie.

Modyfikatory światła: softbox, stripbox i oktabox. Obrazy ze strony pngwing.com

Przy fotografii błyszczących, chromowanych lub szklanych powierzchni bliki (czyli najjaśniejsze partie przedmiotu na zdjęciu) często okazują się mocno kontrastowymi. Dlatego potrzebują dodatkowego rozpraszania światła.

Stripbox

To podobny modyfikator, jednak ma dłuższy i węższy kształt w porównaniu do softboxu. Co za tym idzie? Światło jest bardziej ukierunkowane, ponieważ pęczek promieni zostaje mocniej zwężony. Działa to na takiej zasadzie: im jest większa powierzchnia dyfuzyjna, tym bardziej rozproszone jest światło. Wyobraź sobie ogromne okno w mieszkaniu przez które wpada światło i zalewa całe pomieszczenie. Jest go na tyle dużo, że oświetla ono wszystkie obiekty w pokoju i praktycznie nie pozostawia cienia. A teraz wyobraź małą dziurkę w ścianie. Przez nią wpada jeden ukierunkowany promień, który doświetla punktowo. Zdecydowanie taki promień jest bardziej kontrastowy.

Oktabox

Pewnie się domyślasz, że okta działa odwrotnie. Jest to softbox w kształcie 8-kątnika, który ma większą powierzchnie do przepuszczania światła. To powoduje bardziej miękki efekt i doświetlenie większej powierzchni na raz.

Trzeba pamiętać do jakiej aranżacji i do jakich przedmiotów używasz modyfikatorów. Na przykład oktabox doświetli większą powierzchnię, jednak spowoduje bardzo miękkie oświetlenie, co czasem daje efekt ”płaskiego zdjęcia”. Oktabox nie nadaję się do fotografii większości połyskliwych przedmiotów, ponieważ blik będzie odbijał się w nich 8-kątną białą plamą. Dlatego, żeby przykładowo podkreślić kształt butelki musimy użyć softboxa lub stripboxa.

Powierzchnie i materiały dyfuzyjne

Są to dodatkowe powierzchnie, które wykorzystuje się do jeszcze mocniejszego efektu rozpraszania światła. Tak zwane blendy są najprostszym i najtańszym sposobem. Do uzyskania bardziej miękkiego efektu i gradientowego blika na połyskliwej powierzchni używają tło półprzepuszczalne, które odpowiednio dobierają do swojego oświetlenia. Wiąże się to z posiadaniem mocniejszych lamp, ze względu na straty światła podczas jego modyfikacji.

Czasze/reflektory

To jest drugi podstawowy modyfikator w studio fotograficznym i sam w sobie odpowiada za ostre i ukierunkowane światło. Czasza ”zbiera”promienie i nie daje możliwości im rozchodzić się w innych kierunkach. Cienie na zdjęciu będą bardziej kontrastowe i ostre. Czasze bywają różnych rozmiarów i z różną powierzchnią refleksyjną w wewnątrz. Ja używam podstawowych czasz o średnicy 18 cm.

Modyfikator światła - czasza
Zdjęcie pochodzi ze strony fripers.pl

Strumienica

To jest dokładnie ten modyfikator, który odzwierciedla światło ”przez dziurkę w ścianie”. Strumienica maksymalnie zawęża i i ukierunkowuje promienie światła. Można użyć jej do artystycznych efektów lub do podświetlenia konkretnego elementu.

Modyfikatory światła - strumienica
Zdjęcie pochodzi ze strony cyfrowe.pl

Dodatkowe akcesoria

Wrota do czaszy

Wrota działają jak czarne flagi, które blokują popadanie światła na części sceny. Można z ich pomocą regulować przepływ światła i odpowiednio go zwężać lub rozszerzać.

Maski Gobo

Istnieje specjalny modyfikator – Optyczna strumienica, która pozwala na wykorzystanie profesjonalnych masek Gobo. Są to tak zwane szablony wzorów, które wstawia się pomiędzy źródłem światła a otworem strumienicy. Światło przenika przez otwory maski Gobo, co daję efekt wzoru na scenie.

Możesz jednak wykonać podobny efekt samodzielnie wycinając różnorodne otwory/wzory w kartonie lub płycie piankowej. Przepuszczając światło przez otwory osiągniemy efekt wzoru na tle lub obiekcie. Oczywiście jest to mniej wygodne, niż przy użyciu profesjonalnego modyfikatora. Przynajmniej dlatego, że płytę z otworami trzeba trzymać lub jakoś zamontować. Dodatkowo światło da mniej widoczny efekt, niż przy użyciu strumienicy.

Plastry miodu/Grid

To są akcesoria do softboxów lub czas, które jeszcze bardziej ukierunkowują światło. Za pomocą takiej nakładki na czaszę można uzyskać efekt gradientowego oświetlenia.

Filtry żelowe

Są to kolorowe przepuszczalne arkuszy, które nadają barwy światłu. Dzięki nim możesz tworzyć różne efekty świetlne, bawić się mieszaniem kolorów lub po prostu używać do ”malowania” tła.

Jest jeszcze wiele innych modyfikatorów światła, opisałam tylko te, które używam w swojej pracy. Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże Ci zapoznać się z nimi i zrozumieć sposób ich działania. Zachęcam nie ograniczać się tylko do wykorzystania softboxa i blendy. Próbowanie nowych schematów oświetleniowych pomaga rozwijać swoje umiejętności, poznawać światło i tworzyć efektowne obrazy. A właśnie takie przeciągają wzrok i zapadają w pamięć!

Spodobał Ci się wpis? Podziel się nim dalej w mediach lub oznacz mnie na Instagramie!